Gökçeada Nüfus Dağılımı

2019 ge­nel nü­fus sa­yı­mı­na gö­re Gökçeada’nın top­lam nü­fusu 9440.

Yaklaşık 500 yıl boyunca Osmanlı hakimiyetinde olan Gökçeada’da, yerleşik Rumlar 1960’lı yıllara kadar nüfus çoğunluğunu sürdürmüş. 1960 yılı  nüfus sayımına göre adada 5487 Rum, 289 Türk ya­şıyormuş. Bu yıl­dan iti­ba­ren çe­şit­li ne­den­ler­den do­la­yı baş­la­yan göç­ler­le Rum nü­fu­su azal­arak 2009 iti­ba­riy­le 300 ki­şi­ye ka­dar düş­müş.

Günümüzde yer­le­şik Rum nü­fu­su­nun ço­ğun­lu­ğu­nu yaş­lı­lar oluş­tu­ru­yor. Ama dün­ya­nın dört bir ya­nın­dan köy­le­ri­ni zi­ya­re­te ge­len­ler­le, Rum nü­fu­su yazın 2000’e ka­dar yük­se­li­yor.

Türk nü­fu­su­nun 1947 yı­lın­dan iti­ba­ren yoğunlaştığı gö­rü­lü­yor. Ana­do­lu’nun çe­şit­li yer­le­rin­de­ devlet tarafından istimlak edilen köy­le­re, ada­da is­kan et­me­le­ri için ku­ru­lan ye­ni köy­ler, ada­da­ki Türk nü­fu­su­nun kay­na­ğı­. Dı­şa­rı­ya ve­ri­len ve dı­şar­dan ge­len göç­ler, ada­da koz­mo­po­lit bir nü­fus ya­pı­sı oluş­tur­muş. Fark­lı coğ­raf­ya­la­ra ait kül­tür­le­rin bi­r a­ra­ya gel­me­si Gök­çea­da’ya sosyolojik açıdan özel bir konum kazandırmış.

Türkiye- Yunanistan Nüfus Mübadelesi

Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi veya Değişimi, 1923 yılında Lozan Anlaşması'na ek protokol uyarınca Türkiye'deki Rumların (Rum denilenlerin arasında,Türkçe'den başka dil bilmeyen ve konuşmayan Karamanlı Hıristiyan Türkler de vardır) Yunanistan'a, Yunanistan'dakiMüslümanlarınTürkiye'ye zorunlu göçü sürecine verilen addır. Mübadelede1.500.000 ila 2.200.000 Rum Yunanistan'a, 350.000 ila 500.000 Türk Türkiye'ye göçmüştür. Türkiye'de sadece İstanbul kenti ile Gökçeada ve Bozcaada'da oturan Rumlar, Yunanistan'da ise sadece Batı Trakya'da oturan Türkler mübadeleden muaf tutulmuşlardır.

Değişimin çok büyük bir bölümü 1923-1924 yıllarında gerçekleşmiş, ancak geriye kalan az sayıda olayda 1930 İnönü-Venizelos sözleşmesine dek zorunlu göç uygulamasına devam edilmiştir.
Kaynak: Wikipedia

Aşağıdaki yazı Ersoy Soydan'ın 21.06.2008 tarihli yazısından alıntıdır:

1455 yılında Osmanlı topraklarına katılan ada, 1912 yılında Yunanistan 1915 yılında da İngilizlerce işgal edilmiş. Lozan Antlaşması gereğince 22 Eylül 1923 günü Bozcaada (Tenedos) ile birlikte Türkiye Cumhuriyetine geri verilmiş.

Ada, antik dönemden beri İmroz olarak adlandırılıyordu, ancak 29 Temmuz 1979 günü çıkarılan bir kararnameyle adı Gökçeada olarak değiştirildi.
1960’lı yıllara kadar nüfusunun büyük bölümünü Rumlar oluşturuyordu. 1947 yılında ilk resmi iskan yapılmış ve 17 Sürmeneli aile adaya yerleştirilmiş. Ancak bunların çoğu daha sonra adayı beğenmeyip terk etmiş.

Nüfus dengesinin Rumlardan yana olması nedeniyle İmroz ve Bozcaada’da yaşayan Rumların günün birinde Yunanistan’a bağlanmak istemesinden korkuluyormuş. Bu nedenle 1960’lı yıllarda yerleşimcilere yeni olanaklar sağlayan bir iskan politikası izlenmeye başlanmış.

1960 yılında 5.487 Rum (%95) ve 289 Türk’ün (%5) yaşadığı adada on yıl içinde büyük bir göç ve değişim yaşanmış.
1970 yılına gelindiğinde 2.571 (%39) Rum ve 4,020 Türk (%61) yaşamaya başlamış.
1985 yılında adada yaşayan Rum sayısı 492 kişiye inmişti ve bu sayı adanın toplam nüfusunun ancak %6,5’una denk düşüyordu.
2005 yılında yaklaşık 10.000 kişinin yaşadığı adadaki Rum nüfusu 167 kişiymiş ve bunların yaş ortalaması 70’in üzerindeymiş.
Bu hızlı değişim nedeniyle adadaki Rum yerleşimleri ıssızlaşırken, yerleşimciler için yeni Türk mahalleleri ve köyler kurulmuş.